کشف تاریخی جدید در روشناوند از توابع شهرستان گناباد، بار دیگر اهمیت این منطقه در دوره‌های اسلامی را نشان داد. در جریان عملیات عمرانی احداث آب‌انبار در شهر روشناوند، بقایای سازه‌ای قدیمی از زیر خاک نمایان شد و کارشناسان میراث فرهنگی در محل حاضر شدند. آن‌ها همراه با باستان‌شناسان، بررسی‌های اولیه را انجام دادند و شواهد نشان داد که قدمت این سازه به قرون میانه اسلامی بازمی‌گردد.

مشاهده و بررسی اولیه

به گزارش پایگاه خبری گنابادگردی، هنگام حفاری در یکی از اراضی کشاورزی شهر روشناوند، اپراتور بیل مکانیکی در عمق زمین با سازه‌ای آجری برخورد کرد. پس از اطلاع‌رسانی به اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان گناباد، گروهی از کارشناسان میراث فرهنگی در محل حاضر شدند و با باستان‌شناسان دانشگاه آموزش عالی گناباد بررسی‌های اولیه را آغاز کردند.

مشخصات سازه تاریخی

بر پایه بررسی‌های انجام‌شده، این محوطه تاریخی شامل سازه‌ای آجری است. آجرهای آن ابعادی حدود ۲۵ در ۲۵ سانتی‌متر و ضخامتی نزدیک شش سانتی‌متر دارند. مصالح به‌کاررفته شامل ملات ساروج است و نشان‌دهنده دوام سازه در طول زمان است. نوع معماری و سبک بنا، تعلق آن به بازه‌ای میان قرون پنجم تا هشتم هجری قمری را تأیید می‌کند. این سازه بخشی از محوطه اسلامی روشناوند محسوب می‌شود و ارزش تاریخی بالایی دارد.

یافته‌های پیرامونی

در اطراف بنا نیز قطعاتی از سفال‌های لعاب‌دار و بدون لعاب کشف شد که با اشیاء تاریخی دوره اسلامی در دیگر مناطق گناباد شباهت دارد. این یافته‌ها قدمت شهر روشناوند را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که این منطقه در دوران اسلامی محل سکونت یا فعالیت انسانی بوده است.

حفاظت و بررسی‌های تخصصی

به‌منظور حفاظت از آثار و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، فعالیت‌های عمرانی متوقف شد و محدوده‌ی محوطه اسلامی روشناوند تحت پوشش حفاظتی قرار دارد. کارشناسان اعلام کرده‌اند که مطالعات دقیق‌تر باستان‌شناسی برای شناسایی کامل ساختار این سازه ادامه دارد.

ظرفیت‌های گردشگری و تاریخی

شهر روشناوند گناباد با پیشینه‌ای کهن و ظرفیت‌های فراوان گردشگری تاریخی، در جنوب خراسان رضوی قرار دارد. روشناوند در سال‌های اخیر به یکی از مناطق مورد توجه پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ ایران تبدیل شده است. این منطقه دو اثر تاریخی ثبت‌شده با عناوین حمام تاریخی روشناوند و آب‌انبار تاریخی روشناوند دارد. کشف این محوطه تاریخی جدید می‌تواند گامی مؤثر در معرفی بهتر توانمندی‌های گردشگری شهرستان گناباد باشد.

جایگاه گناباد در میراث تاریخی

شهرستان گناباد با بیش از ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی‌شده، از مناطق مهم باستان‌شناسی شرق کشور به شمار می‌رود. از این میان، ۱۵۳ اثر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. قنات جهانی قصبه گناباد نیز به‌عنوان شاهکار مهندسی ایرانیان در فهرست میراث جهانی یونسکو جای دارد.