معرفی مسعود النوکی گنابادی
مسعود النوکی گنابادی، شاعر برجسته و مختارالشعرا دربار بهرامشاه غزنوی، یکی از مشاهیر تاریخی شهرستان گناباد است. او با قصاید غرّا و مدایح فاخر خود جایگاهی ویژه در میان شاعران غزنویان یافت. این مقاله به معرفی زندگی، آثار و جایگاه ادبی او میپردازد و همچنین دیگر مشاهیر گنابادی را معرفی میکند تا علاقهمندان گنابادگردی و پژوهشگران تاریخ ایران بتوانند شناختی کاملتر از این خطه فرهنگی داشته باشند.
زندگی و جایگاه ادبی مسعود النوکی گنابادی
مسعود النوکی گنابادی، اهل نوک (نوغ) بجستان حوالی شهرستان گناباد، در قرن ششم هجری قمری میزیست. او شاعر دربار بهرامشاه غزنوی، پانزدهمین پادشاه غزنویان بود. در منابعی چون لبابالالباب، تذکره هفت اقلیم و کتاب افغانستان از او یاد شده است.
مسعود النوکی گنابادی در منابع تاریخی
- در لبابالالباب عوفی، او با لقب مختارالشعرا معرفی شده است.
- در تذکره هفت اقلیم، امین احمد رازی او را شاعری توصیف میکند که قلمش بهار را بر بساط خضرا میدوخت.
- در کتاب افغانستان نیز از قصاید غرای او در مدح سلطان بهرامشاه یاد شده است.
اشعار منتصب به مسعود النوکی گنابادی
از قصاید غرای او در مدح سلطان بهرامشاه غزنوی، این ابیات برجسته باقی مانده است:
ماه اگر نظاره آن شمع خوبان ایستد
چون شود پیدا رخش از شرم پنهان ایستد
دل ز چوگان دو زلفش زان نیاساید که گوی
کم بود ساکن که پیش زخم چوگان ایستد
پیش چشمش دسته نرگس به خدمت ایستاد
در چمن چون پیش لاله سرو بستان ایستد
دوش به وقت سحر جان تو هم جان تو
کز غم تو خون شده دیده ز هجران تو
جمع بد احوال من چون که بدیدم رخت
کرد پریشان مرا زلف پریشان تو
جایگاه شاعر گنابادی در میان غزنویان
مسعود النوکی گنابادی نه تنها شاعر گنابادی بلکه یکی از شاعران برجسته غزنویان بود. او در کنار دیگر شاعران بزرگ آن دوره، با قصاید فاخر خود توانست عنوان مختارالشعرا را کسب کند. این لقب نشاندهنده جایگاه والای او در میان شاعران دربار غزنوی است.
دیگر مشاهیر گنابادی
شهرستان گناباد علاوه بر مسعود النوکی گنابادی، مشاهیر تاریخی دیگری نیز داشته است که هر یک در عرصههای علمی، سیاسی و فرهنگی نقش مهمی ایفا کردهاند. از جمله:
- ابوالفتح جنابذی
- میرزابیک مورخ گنابادی
- عمادالدین محمود جنابذی
- ابومنصور ریابی
- احمد بن حسن میمندی
این افراد نیز از مشاهیر گنابادی هستند که مطالعه زندگی آنان برای علاقهمندان گنابادگردی و تاریخ ایران جذاب خواهد بود. پیشنهاد میشود کاربران برای آشنایی بیشتر روی نام این مشاهیر کلیک کنند و مقالات مرتبط را مطالعه نمایند.
اهمیت گنابادگردی و منابع معتبر
برای علاقهمندان به گنابادگردی و پژوهش در تاریخ مشاهیر گنابادی، مطالعه منابع معتبر اهمیت ویژهای دارد. یکی از بهترین منابع در این زمینه کتاب تاریخ و جغرافیای گناباد است که اکثر مشاهیر شهرستان گناباد در آن معرفی شدهاند. این کتاب از معتبرترین آثار تاریخی درباره گناباد است و علاقهمندان میتوانند آن را از فروشگاه گنابادگردی تهیه کنند.
